2 năm trở về trước trên địa bản tỉnh Quảng Ninh hầu hết các cơ sở và ngư dân nuôi trồng thủy sản (NTTS) bằng lồng bè đều sử dụng vật liệu nổi bằng phao xốp là chính. Đặc biệt là các ngư dân nuôi hàu sữa Thái Bình Dương tại Vân Đồn – Quảng Ninh. Về việc người dân nuôi hàu ở Quảng Ninh sử dụng phao xốp sẽ tác động lớn đến vấn đề rác thải và môi trường vùng biển. Bởi vậy để sớm giải quyết tình trạng này, tỉnh Quảng Ninh đã có đưa ra những quy chuẩn riêng.
Tại sao người dân nuôi hàu ở Quảng Ninh lại sử dụng phao xốp?
Việc sử dụng phao xốp trong NTTS của ngư dân bởi giá thành rẻ, dễ tìm kiếm trên thị trường. Người dân có thể tiết kiệm được chi phí ban đầu để thu lại nguồn lợi kinh tế cao. Tuy nhiên, đó chỉ là những “góc nhìn” trước mắt mà thôi. Tính về lâu dài thì việc làm này sẽ gây ra nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho người nuôi và môi trường biển.
Dưới những khắc nghiệt của sóng, gió và sự ăn mòn của nước biển, phao xốp bộc lộ rõ những yếu điểm. Đó là chỉ sau khoảng 2 năm sử dụng, các mối liên kết bên trong phao bị vỡ. Phần xốp bên trong thất thoát ra môi trường nhất là sau mỗi trận bão. Điều này tạo sự gia tăng rác thải biển, nguy cơ ô nhiễm môi trường hệ sinh thái. Từ đó, ảnh hưởng tới môi trường sống của các sinh vật dưới biển.
Quy chuẩn kỹ thuật về vật liệu NTTS ở Quảng Ninh
Nhằm đảm bảo an toàn cho việc nuôi lồng bè, giàn bè và bảo vệ cảnh quan môi trường vùng biển ven bờ, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có Quyết định số 31/2020/QĐ-UBND ban hành quy chuẩn kỹ thuật địa phương về vật liệu sử dụng làm phao nổi trong nuôi trồng thủy sản nước lợ, mặn tại Quảng Ninh. Đối tượng áp dụng quy chuẩn bao gồm:
- Các cơ sở nuôi trồng thủy sản lợ, mặn bằng lồng bè, giàn bè có sử dụng phao nổi
- Cơ sở sản xuất, nhập khẩu phao nổi trong nước, nhập khẩu từ nước ngoài để phục vụ nuôi trồng thủy sản.
Quy chuẩn quy định rõ về công tác quản lý, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, công tác tổ chức thực hiện, các thông tin chi tiết về phao nổi, vật liệu pha nổi.
Đồng thời quy định rõ lộ trình thực hiện, các cơ sở nuôi trồng thủy sản lợ, mặn thực hiện. Việc đầu tư mới giải pháp phải đáp ứng theo quy chuẩn. Từ ngày 1/1/2023, các cơ sở nuôi trồng thủy sản đang sử dụng vật liệu làm phao nổi không phù hợp sẽ phải thực hiện chuyển đổi toàn bộ vật liệu để đáp ứng yêu cầu của quy chuẩn.
Áp dụng mô hình NTTS bằng vật liệu nhựa HDPE
Ưu điểm khi sử dụng chất liệu nhựa HDPE nuôi trồng thủy hải sản
Sau thời gian sử dụng vật liệu nhựa HDPE thay thế phao xốp cho thấy vật liệu này rất bền. Vật liệu chịu được va đập cao, an toàn với nguồn nước, không bị ăn mòn, rỉ sét. Việc chuyển đổi sang NTTS bằng nhựa HDPE còn thân thiện với môi trường hơn. Hạn chế bị ảnh hưởng tới môi trường nước, con giống sinh trưởng khỏe mạnh.
Khó khăn khi thực hiện quy chuẩn
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện, vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều ngư dân nuôi cá, nuôi hàu ở Quảng Ninh làm kinh tế theo tính tự phát. Nguồn vốn đầu tư manh mún, nhỏ lẻ. Địa phương không có quy hoạch của tỉnh về NTTS dẫn đến người dân tự ý chiếm dụng mặt biển trái phép để NTTS. Điều này gây khó khăn trong quản lý.
Nhiều hộ NTTS vẫn còn tâm lý e ngại chuyển đổi và sử dụng vật liệu làm phao nổi phù hợp, đáp ứng yêu cầu theo quy chuẩn. Bên cạnh đó, từ năm 2020 đến nay, ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến các mặt hàng thủy sản tiêu thụ giảm mạnh. Điều này ảnh hưởng lớn tới thu nhập của các hộ NTTS. Đặc biệt là ngư dân nuôi hàu ở Quảng Ninh.
Trong khi đó, chi phí lắp đặt vật liệu nhựa HDPE cao gấp 1,5 lần so với phao xốp. Vì vậy nên nhiều hộ dân thiếu kinh phí để chuyển đổi. Để người dân có thể thay thế từ phao xốp sang vật liệu mới này, tỉnh cần có cơ chế hỗ trợ chuyển đổi vì chi phí ban đầu khá lớn.
Hiện 1 ô lồng có diện tích khoảng 9m2. Nếu sử dụng vật liệu phao, xốp chi phí khoảng 7- 8 triệu đồng, nhưng nếu là nhựa HDPE thì lên tới 20 triệu đồng. Chính vì vậy, để thay đổi thói quen sử dụng phao xốp sang chất liệu nhựa HDPE cần phải có thời gian chuyển đổi. Đặc biệt rất cần sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền của tỉnh và địa phương.
Xem thêm: Ưu điểm vượt trội khi sử dụng phao nhựa nuôi hàu HDPE
